Bacopa Monnieri – Adaptogen i nootropik. Uspokaja i poprawia pamięć
Opublikowano: 11 stycznia 2023, 14:42
Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolista zalicza się do grupy adaptogenów – suplementów wspierających reakcję na stres (podobnie jak ashwagandha czy różeniec górski), jednak znana jest ona przede wszystkim ze swojego wpływu na poprawę pracy mózgu i pamięci.
W poniższym artykule omówimy właściwości bakopy drobnolistnej, ciekawym adaptogenie o wielokierunkowym działaniu leczniczym.
Bacopa monnieri – co to jest
Bacopa, określana też jako brahmi bacopa, to zioło z rodziny babkowatych pochadzące z Indii i Australii, używane już za czasów dawnej Ajurwedy (w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej/indyjskiej), gdzie zresztą było uznawane za jedną z najcenniejszych roślin. Stosowano je jako środek na poprawę pamięci (pomagała mnichom zapamiętywać długie psalmy i teksty). Brahimi bacopa jest najstarszym nootropikiem na świecie (suplementem poprawiającym pracę mózgu, szczególnie w czasie wzmożonego wysiłku intelektualnego).
Nazwa bahimi pochodzi od jednego z najważniejszych bogów hinduizmu – Brahmy. Uznawany jest za absolut najwyższy, bezosobowy, posiadający cechę wieczności. Zdradza to poniekąd, jaki stosunek mieli starożytni do tej rośliny i z jakimi wyjątkowymi „mocami” ją utożsamiano.
Bacopa monnieri – właściwości
Brahmi bacopa ma bardzo ciekawe właściwości, szczególnie w kontekście pracy i struktury mózgu, poprawiania funkcji poznawczych. Odpowiadają za to zawarte w roślinie saponiny steroidowe, a dokładnie bakozydy A oraz B.
Bakopa drobnolistna działa poprzez podnoszenie poziomu acetylocholiny (neurotransmiter związany z pamięcią, koncentracją, ale także skurczem mięśni). Mnóstwo nootropików wpływa właśnie na ten neurotransmiter, ponieważ zwiększanie jego poziomu skutecznie poprawia pracę mózgu, a dodatkowo jest bardzo bezpieczne. Dodatkowo bacopa korzystnie wpływa także na wzrost dendrytów, co przekłada się na to, że komórki układu nerwowego mają między sobą lepsze połączenie. Wraz z wiekiem tak naprawdę głównie tracimy neurony, jednak mamy coraz lepsze połączenia między nimi. Bacopa wspiera proces lepszej komunikacji neuronalnej, przez co usprawnia pracę mózgu i ogólnie wspiera układ nerwowy.
Jednak oprócz tego bacopa łagodzi stres. Roślina jest w stanie obniżyć poziom kortyzolu w obliczu stresujących sytuacji (tylko wtedy, gdy jest on za wysoki), ale także hamować spadek dopaminy. Jest to bardzo ważny mechanizm, ponieważ w przypadku stresu, szczególnie chronicznego, nasze katecholaminy (dopamina, adrenalina, noradrenalina) ulegają wyczerpaniu, co wpływa na nastrój, motywację czy koncentrację.
Jak większość suplementów diety ziołowych – brahimi bacopa ma także właściwości przeciwzapalne. Wykorzystuje się ją jako remedium na choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona). Ekstrakt z bakopy wykazuje działanie przeciwdrgawkowe, jednak o wiele słabsze od powszechnie stosowanych leków ww. schorzenia. Brahimi ma też działanie przeciwbakteryjne. Wspomaga procesy odnowy i regeneracji komórek, działa stabilizująco na strukturę błon komórkowych.
A więc tak wyglądają właściwości lecznicze bakopy. Teraz przejdziemy do jej działania.
Bacopa monnieri działanie praktyczne
Tak jak już wspomniałem – mechanizm działania bacopy opiera się na pozytywnym wpływie na układ nerwowy oraz na pamięć (szczególnie roboczą). Co ciekawe działa zarówno doraźnie, jak i długofalowo (przeważnie badania trwają 12 tygodni). Brahimi zwiększa przepływ krwi przez mózg, dzięki czemu poprawiają się funkcje poznawcze, polepsza się zdolność koncentracji, a także możliwości zapamiętywania. Suplement spowalnia zapominanie i wspiera przywoływanie słów w rozmowie.
Ma ona także działanie adaptogenne – zmniejsza odczuwane stany lękowe, ale oprócz tego ma lekkie działanie antydepresyjne (poprzez wpływ na serotoninę i GABA w hipokampie), zmniejsza także anhedonię.
Wykazano również, że bakopa dropnolistna ma niewielki korzystny wpływ w przypadku ADHD, ale też w IBS i poprawie stanu śluzówki, konkretnie kiedy problemem były wrzody żołądka. Bywa stosowana u osób z padaczką czy u pacjentów po udarze mózgu.
Bacopa monnieri – możliwe skutki uboczne
Jeśli chodzi o bezpieczeństwa stosowania to Bacopa jest ogólnie bardzo bezpiecznym suplementem, jednak może powodować pewne działania niepożądane, szczególnie gdy jest przyjmowana na czczo. Wtedy może wywołać nudności, wzdęcia czy skurcze żołądka, dlatego zawsze stosujemy ją z posiłkiem.
Nie należy jej także łączyć z antydepresantami i lekami uspokajającymi.
W badaniach na myszach wykazano, że może pogarszać jakość nasienia, ale efekt zniknął po odstawieniu. Jednak mężczyźni starający się o dziecko powinni odstawić bacopę.
Bacopa monnieri rano czy wieczorem?
Jako, że bacopa to suplement diety o działaniu uspokajającym – raczej stosuje się ją wieczorem, do kolacji. Jednak osoby z dużą dawką stresu mogą stosować ją także do śniadania.
Bacopa monnieri czy warto stosować?
Pod względem poprawy pracy mózgu, pamięci – jest to najskuteczniejszy suplement ziołowy. Ma zdecydowanie lepsze dowody naukowe niż chociażby często stosowany miłorząb dwuklapowy (ginkgo biloba). Dodatkowo ma świetny wpływ na strukturę mózgu, dlatego sprawdzi się dla osób, dla których praca mózgu jest priorytetem. Skutecznie redukuje stres, więc może się okazać zbawienna w sytuacjach długotrwałego narażania na organizmu na tego rodzaju niekorzystny stan.
Bacopa monnieri dawkowanie
Jak w przypadku innych suplementów ziołowych, czy też adaptogenów – bacopa powinna być standaryzowana, w tym wypadku na bakozydy. Najlepsze ekstrakty mają ich 50%.
Przy takiej standaryzacji zaleca się stosować 300-600mg ekstraktu.
Bacopa monnieri przeciwwskazania do stosowania
Jak już wspomniałem – bacopa jest bardzo bezpiecznym suplementem. Nie należy jej jednak łączyć z niektórymi lekami (antydepresantami, lekami uspokajającymi), oraz nie należy jej stosować na pusty żołądek. Brak udokumentowanych skutków ubocznych.
Bacopa monnieri opinie
Większość osób chwali sobie stosowanie brahmi. Osobiście mogę dodać, że jest to suplement, który naprawdę skutecznie wspiera moją pamięć. Dodatkowe działanie na strukturę mózgu jest dla mnie wielką korzyścią, dlatego stosuję ją od lat z krótkimi przerwami.
Źródła:
- Prabhakar S, Vishnu VY, Modi M, et al. Efficacy of bacopa monnieri (Brahmi) and donepezil in alzheimer’s disease and mild cognitive impairment: a randomized double-blind parallel phase 2b study. Ann Indian Acad Neurol. 2020;23(6):767-773.
- Stough C, Lloyd J, Clarke J, et al. The chronic effects of an extract of Bacopa monniera (Brahmi) on cognitive function in healthy human subjects. Psychopharmacology (Berl). 2001;156(4):481-484.
- Calabrese C, Gregory WL, Leo M, Kraemer D, Bone K, Oken B. Effects of a standardized Bacopa monnieri extract on cognitive performance, anxiety, and depression in the elderly: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Altern Complement Med. 2008;14(6):707-713.
- Downey LA, Kean J, Nemeh F, et al. An acute, double-blind, placebo-controlled crossover study of 320 mg and 640 mg doses of a special extract of Bacopa monnieri (CDRI 08) on sustained cognitive performance. Phytother Res. 2013;27(9):1407-1413.
- Calabrese C, Gregory WL, Leo M, Kraemer D, Bone K, Oken B. Effects of a standardized Bacopa monnieri extract on cognitive performance, anxiety, and depression in the elderly: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Altern Complement Med. 2008;14(6):707-713.